Historia

Dąbrowa Górnicza to miasto ludzi aktywnych. Zaangażowanie mieszkańców, wynikające z chęci ciągłego rozwoju społeczności lokalnej, przejawia się nie tylko w działaniach silnych organizacji pozarządowych, udziale mieszkańców w konsultacjach społecznych, ale przede wszystkim podejmowaniu dialogu w ramach  Dąbrowskiego Budżetu Partycypacyjnego. Przy współudziale i dzięki zaangażowaniu mieszkańców zmieniamy oblicze Dąbrowy Górniczej. Wspólnie, w ciagu 7 lat, udało nam się wypracować  do realizacji 522 projekty na łączną kwotę ok. 51,4 mln zł.

Zapraszając do udziału w kolejnej już edycji Dąbrowskiego Budżetu Partycypacyjnego zachęcamy do zapoznania się z procesem wypracowania modelu, który stawia na dialog, otwartość i zaangażowanie. Prace nad Dąbrowskim Budżetem Partycypacyjnym zainicjowane zostały w 2012 r. przez grupę ds. wypracowania mechanizmu Budżetu Obywatelskiego dla Dąbrowy Górniczej. W grupie pracowali przedstawiciele Prezydenta Miasta, radni Rady Miejskiej, przedstawiciele organizacji pozarządowych. Wypracowany model został poddany konsultacjom społecznym. 30 stycznia 2013 roku Rada Miejska przyjęła Uchwałę nr XXIII/457/13 w sprawie: zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych z mieszkańcami Dąbrowy Górniczej na temat Budżetu Miasta Dąbrowa Górnicza na 2014 rok.

To jedna z pierwszych procedur tego typu w kraju i pierwsza w woj. śląskim. Partycypacyjny sposób przygotowania i wypracowane zasady pozwalają nazwać go budżetem partycypacyjnym.

W ramach czterech pierwszych edycji złożonych zostało 946 projektów, z czego 244 zostały wybrane do realizacji, a ich łączna wartość przekroczyła 29 mln zł. Pierwsza edycja DBP to 27 Dzielnic, 5 mln złotych i 250 złożonych projektów. Trzy kolejne edycje to 8 mln złotych i zwiększenie liczby Dzielnic do 35. W czwartej edycji z 213 zgłoszonych projektów pod głosowanie trafiło 122. Ponad 23 tys. mieszkańców wybrało do realizacji najważniejsze dla mieszkańców projekty. To dzięki przeprowadzanym ewaluacjom w trakcie tych czterech lat na wniosek mieszkańców zmianie uległa m.in. liczba dzielnic, zasady zgłaszania projektów oraz głosowania.

W roku 2016 nadszedł czas na ostatnią IV edycję w tej formule. Właśnie w tym jubileuszowym roku, 100 lecie nadania praw miejskich Dąbrowie Górniczej, wykonaliśmy kolejny krok ku doskonaleniu Dąbrowskiej procedury i przy udziale mieszkańców oraz na bazie doświadczeń z ostatnich lat przygotowaliśmy zupełnie nowy model DBP 2.0. We wrześniu 2016 roku powstał zespół, który miał za zadanie wypracować nowy model DBP. Po wielu burzliwych dyskusjach i niemal półrocznej pracy, udało nam się.

W 2017 roku Dąbrowski Budżet Partycypacyjny już po raz piąty, ale tym razem w formule DBP 2.0 opartej na dialogu, pozwolił mieszkańcom Dąbrowy Górniczej, drogą warsztatową, wypracować realizowane projekty w ich Dzielnicach. W V edycji mieszańcy wybrali 77 projektów do realizacji i tylko jedna Dzielnica, Błędów, zdecydowała się ustalić priorytetowe zadania drogą głosowania. Szacunkowy koszt projektów V edycji to ok. 8 milionów złotych. Warto dodać, iż spotkania odbywały się przy wsparciu ośmiu Animatorów Dzielnicowych odpowiedzialnych za właściwe przygotowanie i prowadzenie spotkań z mieszkańcami.
Średnio w jednej edycji w ramach DBP 2.0 przez animatorów osiedlowych organizowanych jest 135 spotkań, w których uczestniczą blisko 784 osoby (raz policzalne).
 

W 2018 roku, już po raz drugi Dąbrowski Budżet Partycypacyjny oparty był o innowacyjną procedurę, której głównym filarem jest dialog o lokalnych deficytach i potrzebach Dzielnicy oraz wypracowanie wspólnych rozwiązań.Tak jak w roku 2017 proces rozpoczął się od diagnozy każdej z Dzielnic przeprowadzonej przez animatorów składającej się ze spotkań oraz sondaży - badań ankietowych, po których mieszkańcy złożyli aż 414 pomysłów. Najważniejszym etapem procesu było wypracowanie, w drodze warsztatów, listy projektów stworzonej na bazie wstępnie zweryfikowanych pomysłów. 121 projektów zostało przekazanych do wydziałów merytorycznych Urzędu Miejskiego celem dogłębnej weryfikacji. We wszystkich 34 dąbrowskich Dzielnicach, w czasie spotkań wypracowano listę 96 priorytetowych projektów, których koszty realizacji są zgodne z kwotami przeznaczonymi dla Dzielnic. Tylko w Strzemieszycach Małych mieszkańcy podjęli decyzję o głosowaniu. Efektem końcowym VI edycji DBP były 94 wypracowane projekty o szacunkowej wartości 8 mln złotych, które w 2019 roku zostały zrealizowane w Dzielnicach.

Rok 2019 przyniósł kolejne zmiany w procesie, tym razem wymuszone nowelizacją ustawy o samorządzie gminnym, która zobowiązała miasta, będące miastami na prawach powiatu, do obligatoryjnego wdrożenie budżetu obywatelskiego. W roku 2019 Dąbrowa Górnicza realizowała dwie procedury. Zupełnie nową, ogólnomiejską oraz po raz siódmy osiedlową – dobrze już znaną.

Procedura Ogólnomiejska została uregulowana Uchwałą Nr VIII/96/2019 Rady Miejskiej w sprawie zasad i trybu przeprowadzania budżetu obywatelskiego miasta Dąbrowa Górnicza, Projekt został przygotowany na podstawie wniosków z warsztatów z mieszkańcami, którzy wspólnie z pracownikami urzędu miejskiego starali się znaleźć rozwiązania dla interpretacji wprowadzonych przez Parlament przepisów ustawowych. Dodajmy przepisów, które od początku w gronie ekspertów spotkały się z krytyką i nieskuteczną próbą ich nowelizacji. Główny problem jaki stał przed uczestnikami warsztatów oraz samorządowcami, to próba pogodzenia ustawowych przepisów z 6 letnimi rozwiązaniami wypracowanymi w Dąbrowie Górniczej.

W rezultacie tych wniosków Prezydent Miasta zaplanował w budżecie miasta na rok 2020 przeznaczyć 10 mln zł, które miały zabezpieczyć realizację projektów wypracowanych i wybranych przez mieszkańców w tym roku w ramach dwóch procesów:

Budżet Obywatelski – Ogólnomiejski:
• Procedura w ramach, której mieszkańcy będą mogli zgłosić projekty o charakterze ogólnomiejskim, czyli obejmować swoim zasięgiem więcej niż jedno osiedle oraz spełniać kryterium ogólnodostępności dla mieszkańców.
• Pula środków przeznaczonych na realizacje projektu, projektów: 3 600 000,00 zł
• Projekty po weryfikacji przez Urząd Miejski są wybierane w głosowaniu Ogólnomiejskim
• Regulamin: Projekt Uchwała Rady Miejskiej w sprawie zasad i trybu przeprowadzania budżetu obywatelskiego miasta Dąbrowa Górnicza
• Podstawa prawna: Ustawa o samorządzie gminnym

Dąbrowski Budżet Partycypcyjny – osiedlowy:
• Procedura w ramach, której mieszkańcy będą mogli wypracować tzw. pakiety rewitalizacyjne zawierające projekty o charakterze lokalnym, które dotyczą przede wszystkim mieszkańców danego osiedla
• Pula środków przeznaczonych na realizacje projektu, projektów w 35 osiedlach to: 6 400 000,00 zł.
• Projekty są wypracowywane w czasie Forów Mieszkańców organizowanych w 35 osiedlach metodą warsztatową.
• Regulamin: Zarządzenie Nr 177.2019 Prezydenta Miasta Dąbrowa Górnicza z dnia 27.02.2019 w sprawie: przeprowadzenia konsultacji społecznych pn. „Partycypacyjne wypracowanie pakietów rewitalizacyjnych w osiedlach na rok 2020”.
• Podstawa prawna: Uchwała Nr XXXIX/814/14 Rady Miejskiej w Dąbrowie Górniczej z dnia 3 września 2014 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami miasta Dąbrowa Górnicza

W roku 2020 i 2021 realizowane były kolejne edycje Budżetu Obywatelskiemu, któremu dedykowana jest strona www.bo.dg.pl. Niestety rok 2020 i 2021 to lata pandemii i obostrzeń sanitarnych, które nie pozawalają na realizację Dąbrowskiego Budżetu Partycypacyjnego 2.0 w dotychczasowej formule opartej na dialogu z mieszkańcami. Brak możliwości przeprowadzenia spotkań wymusza zawieszenie procesu. Zbiega się to z zakończeniem ponad 3 letniego procesu wypracowywania, wspólnie z mieszkańcami, a w konsekwencji uchwalenia w 2020 r. przez Radę Miejską 18 Statutów Rad Dzielnic. Powstaje ty samym  18 jednostek pomocniczych składających się z 36 osiedli. Wybory do nich zostały zawieszone zarówno przez pandemie jak i Wojewodę Śląskiego, który uznał dąbrowskie uchwały za niezgodne z prawem. W efekcie wystąpienia przez miasto na drogę sądową, Naczelny Sąd Administracyjny w lutym 2022 uznał, iż statuty dąbrowskich dzielnic są prawomocne. Tym samym Dąbrowa Górnicza stała się miastem na prawach powiatu, składającym się z 18 jednostek pomocniczych (zobacz więcej).

Dwa lata pandemii to czas przygotowań do funkcjonowania m.in. procesów partycypacyjnych i konsultacyjnych w układzie 18 Dzielnic. Na te potrzeby powstały tzw. Obywatelskie Raporty Otwarcia. Opracowywane zostały w drodze warsztatów możliwych do przeprowadzenia w przerwach lockdownu oraz na podstawie wywiadów indywidualnych z mieszkańcami. Raporty i spotkania z mieszkańcami stały się podstawą do wyznaczenia dla każdego z 36 osiedli tzw. obszarów priorytetowych do Dąbrowskiego Budżetu Partycypacyjnego. Tym samym VIII edycja DBP ruszyła w nieco zmienionej formule DBP 2.1. (zobacz model).